بررسی تاثیر کاربرد کودهای زیستی قارچ میکوریزا و ازتوباکتر بر خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) در شرایط تنش کم‌آبی

به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه دارویی شنبلیله تحت شرایط تنش رطوبتی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح مختلف آبیارى در سه سطح (آبیاری بعد از 50، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) به عنوان فاکتور اول و کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح شامل: تلقیح با قارچ میکوریزا+ ازتوباکتر، قارچ میکوریزا، ازتوباکتر و بدون تلقیح با قارچ میکوریزا به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد میزان پراکسید‌هیدروژن، مالون‌دی‌آلدئید و گلیسین بتایین در تلقیح با قارچ میکوریزا+ ازتوباکتر در سطوح مختلف آبیاری به طور معنی‌داری کاهش یافت. بیشترین میزان آسکوربیک اسید (23/7 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) و گلوتاتیون (20/36 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) در تیمار ترکیبی قارچ میکوریزا و ازتوباکتر تحت شرایط آبیاری مطلوب به ترتیب را نشان دادند. تنش کم‌آبی منجر به کاهش معنی‌دار قندهای‌ محلول گردید، بطوری که گیاهان تلقیح شده با قارچ میکوریزا + ازتوباکتر باعث افزایش میزان قندهای محلول در شنبلیله گردید. حداکثر میزان پرولین در تیمار شاهد و آبیاری در سطح 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک به‌دست آمد. بطوری که فعالیت آنزیم کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز در گیاهان تلقیح شده با میکروارگانیسم‌ها تحت شرایط تنش خشکی 100 و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک نسبت به سطح 50 میلیمتر تبخیر از تشتک کاهش نشان داد. بر این اساس افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و افزایش تولید آنتی‌اکسیدان‌های غیرآنزیمی در تیمار تلفیقی قارچ میکوریزا + باکتری، می‌تواند منجر به کاهش آسیب‌پذیری از اکسیژن فعال و افزایش تحمل به تنش کم‌آبی شود.